دیابت، یک بیماری مزمن است که بر روی نحوه استفاده از قند خون تأثیر می‌گذارد.
زمانی که بدن یک شخص نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند یا انسولین تولید شده را درست استفاده کند، آن شخص به دیابت مبتلا خواهد شد.
انسولین هورمونی است که پانکراس در بدن تولید می‌کند؛ این هورمون قند را از خون گرفته و به داخل سلول‌های بدن منتقل می‌کند تا بدن از آن قند به عنوان انرژی استفاده کند.
در افراد مبتلا به دیابت یا میزان انسولین کم است یا انسولین تأثیر کافی ندارد و سلول‌ها نمی‌توانند قند موجود در خون را به درستی جذب کنند و میزان قند یا گلوکز در خون بالا می‌رود.
با گذشت زمان، این موضوع باعث آسیب به برخی اعضای بدن می‌شود.
به طور کلی دیابت در دو نوع تقسیم بندی می‌شود که هر نوع دلایل خاصی برای بروز دارد:
دیابت نوع ۱:
در نوع ۱ دیابت سلول‌های بتا پانکراس نابود می‌شوند که منجر به کمبود کلی انسولین می‌شود؛ این نوع بیماری عمدتاً به علت اختلالات ایمنی بدن اتفاق می‌افتد، از آن جا که بدن نیاز به انسولین دارد تا قند خون را به سلول‌ها منتقل کند، کمبود این هورمون باعث افزایش قند خون می‌شود که به نام هیپرگلیسمی شناخته می‌شود.
دیابت نوع ۲:
نوع ۲ دیابت بسیار شایع‌تر است و با درجات متفاوتی از مقاومت به انسولین و کاهش انسولین تولید شده توسط بدن مشخص می‌شود. در این نوع دیابت، بدن به انسولین واکنش نمی‌دهد یا مقاومت نسبت به انسولین دارد این باعث می‌شود که سلول‌ها قادر به جذب قند خون نشوند و موجب افزایش قند خون شود عوامل ژنتیکی و سبک زندگی ناسالم، نقش مهمی در بروز دیابت نوع ۲ دارند.
نشانه‌ها و علائم دیابت:
۱. تشنگی شدید
۲. خستگی شدید
۳. ادرار کردن مکرر
۴. از دست دادن وزن
۵. دید کم و تاری
۶. در موارد شدید‌تر، دیابت نوع ۱ ممکن است علائمی مانند تهوع یا استفراغ، درد شکمی و تنفس سریع نیز ایجاد کند.
مدیریت دیابت شامل دو بخش اصلی است:
۱. کنترل قند خون: اندازه‌گیری مکرر قند خون برای اطمینان از آن که سطح آن نه بسیار بالا و نه بسیار پایین می‌شود.
۲. استفاده از انسولین یا پمپ انسولین: برای حفظ میزان قند خون در محدوده‌ی صحیح، انسولین تزریقی یا از طریق پمپ انسولین استفاده می‌شود.
دیابت بدون مدیریت مناسب می‌تواند منجر به مشکلات جدی در طول زمان شود، از جمله:
۱. آسیب به اعصاب
۲. بیماری کلیه
۳. مشکلات دید (حتی نابینایی)
۴. درد و یا احساس کم‌آوری در دست‌ها و پا‌ها
۵. نیاز به برداشتن انگشتان، انگشتان پا و یا بخش‌های دیگر از بدن توسط جراحی (جراحی جدا کردن عضو)
نقش تنش در دیابت:
دکتر عماد حاجی نژاد درباره تاثیر تنش و استرس در دیابت گفت: تنش و استرس می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر دیابت داشته باشد؛ تنش نه تنها می‌تواند باعث افزایش قند خون شود؛ بلکه ممکن است به کاهش کیفیت مدیریت بیماری منجر شود. همچنین استرس می‌تواند به‌طور مستقیم روی سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار باشد و اختلالات ایمنی را تشدید کند. کنترل تنش از طریق مدیریت مناسب زندگی و فرهنگ‌های غذایی می‌تواند مفید باشد.
پیشگیری از دیابت با رژیم‌های غذایی و سبک زندگی
او ادامه داد: برای کاهش خطر دیابت، می‌توان اقداماتی انجام داد که این اقدامات شامل انتخاب غذا‌های سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات، محصولات غلات کامل و لبنیات کم چرب, انجام فعالیت‌های بدنی به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز و حداقل چند روز در هفته, کاهش وزن در صورت چاقی و محدود کردن مصرف نوشابه‌ها و مواد شیرین‌کننده‌ها که حاوی قند اضافه هستند و ترک سیگار می‌شود.
او گفت: اطلاعات و آگاهی در مورد دیابت، علائم زودهنگام، مدیریت مؤثر و اهمیت کنترل تنش، به همراه تغییرات مناسب در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت کمک کنند و ریسک بروز عوارض جدی این بیماری را کاهش دهند.
ژنتیک یک عامل مهم در بروز دیابت
این پزشک درباره تاثیر ژنتیک بر دیابت گفت: اگر خانواده‌ای تاریخچه دیابت دارد، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود؛ اما با انجام سبک زندگی سالم و تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت‌های فیزیکی، می‌توان به خود کمک کرد و احتمال بروز دیابت را کاهش داد.
او گفت: برای جلوگیری و مدیریت دیابت، باید رژیم غذایی مناسب را رعایت کرده و از مصرف مواد شیرین کننده‌ها و نوشابه‌های شکرآلود خودداری کرد. همچنین، فعالیت‌های فیزیکی منظم و کاهش وزن در صورت نیاز به کنترل دیابت بسیار کمک می‌کند.
دیابت می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کند و بهتر است افراد مبتلا به دیابت به‌طور دوره‌ای پزشک خود را ملاقات کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهند تا وضعیت سلامتی خود را کنترل کنند.
