اردوغان چنان خسته و بی حال به نظر می‌رسد که دیگر اثری از سخنرانی‌های پرشور و هیجانی دوره‌های پیشین او قابل مشاهده نیست و ضعف جسمانی‌اش، می‌تواند بر نتایج انتخابات اثر بگذارد.
آیا اردوغان فیلم بازی می کند و می خواهد با تمارض و مظلوم نمایی، توجه هواداران را جلب کند، یا واقعاً بیمار است؟
این سوالی است که در محافل حزبی و رسانه ای و در فضای مجازی ترکیه، تکرار می شود. وقتی که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، ناچار شد از شدت درد و بی حالی، مصاحبه تلویزیونی را نیمه کاره بگذارد، مشخص شد که او دیگر توان جسمی سابق را ندارد و گذشت آن دورانی که اردوغان در طول یک روز، به دو استان سفر می کرد و در عرض چند ساعت، در دو سخنرانی میدانی و چند جلسه گروهی حضور پرشور داشت.
اردوغان تاکنون چندین بار در جلسات رسمی چرت زده و در مصاحبه های تلویزیونی هم، وقتی که از او نمای نزدیک یا کلوزآپ نشان داده می شود، با وجود گریم، چهره ای خسته و صدایی ضعیف دارد و برخلاف سالیان گذشته، با ریتم تند صحبت نمی کند و واژگان را یک به یک و با مکث ادا می کند.
اردوغان درست وقتی خسته و بیمار شده که فعالیت احزاب برای رقابت انتخاباتی 14 می به اوج خود رسیده و هیچ حزبی نمی خواهد حتی یک روز را از دست دهد. رئیس جمهور ترکیه امروز اعلام کرد که به توصیه پزشکان خود، به مدت یک روز در منزل استراحت می کند.
آیا شما سرطان دارید؟
سال 2012 میلادی، در یک مصاحبه تلویزیونی، مهمت علی بیراند مجری مشهور ترکیه، به طور ناگهانی و در برنامه زنده از اردوغان پرسید: «آیا شما سرطان دارید؟» اردوغان که آن وقت ها نخست وزیر بود، خیلی خونسردانه گفت: «خیر. من سرطان ندارم».
طنز تلخ ماجرا اینجاست که پس از مدتی کوتاه، خود مهمت علی بیراند به سرطان مبتلا شد. او به روزنامه ها گفت: «نیمه شب تلفن من زنگ خورد. جناب نخست وزیر بود. با تفقد و مهر به من گفت: مهمت علی بیگ! امشب با همسرم امینه و دخترم سمیه، به زیارت ایوب سلطان رفتیم و به طور ویژه برای سلامتی شما دعا کردیم».
بیراند که پس از یک دوره کوتاه تحمل بیماری جان خود را از دست داد، بر اساس برخی شنیده های تایید نشده، در مورد احتمال ابتلای اردوغان به بیماری سرطان، از او سوال کرده بود. قبلاً و در سال 2006 میلادی، واقعه مهمی به نام بیهوش شدن اردوغان، در خودروی مرسدس بنز ویژه ضدگلوله، مانند یک بمب خبری توجه همه را به سوی خود جلب کرده بود.
ماجرا از این قرار بود که راننده، برای لحظاتی کوتاه از خودرو خارج شده بود. سیستم امنیتی خودرو در همان لحظه فعال شده بود و کسی غیر از سرنشین داخل خودرو، نمی توانست در را برای راننده و محافظ باز کند. اما اردوغان بیهوش شده بود و راهی برای باز کردن در وجود نداشت. به همین خاطر، فرمانده یگان حفاظت، مجبور شد به سختی، شیشه خودرو را با پتک بشکند و اردوغان را به بیمارستان منتقل کنند.
پس از آن واقعه نیز، چندین بار در مورد احتمال ابتلای اردوغان به یک بیماری دشوار، اخبار تایید نشده ای در رسانه ها منتشر شد. اما تنها چیزی که می توان با اطمینان از آن سخن گفت، این است که اردوغان، به شدت بی رمق؛ خسته و بی حال است.
نگاهی به فرمول آکپارتی منهای اردوغان
هواداران رئیس جمهور ترکیه، در محافل خودمانی، برای اردوغان از این الفاظ استفاده می کنند: «طیب بیگ»، «بیگ افندی» و بیش از همه «رئیس». حزب عدالت و توسعه در 81 استان ترکیه دارای تشکیلات وسیع و ده ها هزار کادر و مدیر است اما هنوز هم، «رئیس» مهمترین عنصر کمپین های انتخاباتی این حزب است و این موضوع باعث شده که فشار جسمی و روحی فراوانی بر اردوغان وارد شود.
این یکی از مهمترین پاشنه آشیل های حزب عدالت و توسعه است و روسای شاخه های استانی حزب، آشکارا اعتراف می کنند که اگر اردوغان در اثنای انتخابات به استان آنها سفر نکند، مردم آن استان حاضر نیستند به نمایندگان حزب حاکم رای بدهند!
وقتی که اردوغان به استان ها سفر می کند، دو اقدام مهم انجام می دهد: نخست، سخنرانی رو در رو با مردم و جلب توجه آنان. دوم، دادن وعده هایی در مورد توسعه استان ها.
اگر چه کل این واقعه، به معنی اهمیت نقش اردوغان در تقویت جایگاه حزب عدالت و توسعه و محبوبیت این حزب محافظه کار است، اما از دیگر سو، با این نقطه ضعف مهم، شورای سیاست گذاری حزب مزبور، نمی تواند از هراس و مهابت «فرمول آکپارتی منهای اردوغان» بگریزد. مخصوصاً حالا که آکپارتی، از چهره های محبوب و مهمی همچون عبدالله گل، بلنت آرنچ، علی باباجان، عبدالطیف شنر، بشیر آتالای، داود اوغلو و بسیاری از موسسین قدیمی حزب تهی شده است.
حالا افرادی مانند نعمان کورتولموش، حیاتی یازیجی، بن علی ییلدرم، عمر چلیک، مهمت علی شاهین، مصطفی شنتوپ و دیگران، در حزب عدالت و توسعه، قدرت بالایی دارند، اما هیچکدام از آنها، چهره مردمی و محبوبی نیستند که بتوانند در غیاب اردوغان، توجه محافظه کاران را به سوی آکپارتی جلب کنند.
چهره های مهم و برجسته حلقه نخست پیرامون اردوغان یعنی هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت، ابراهیم کالن سخنگو و مشاور امنیت ملی، خلوصی آکار وزیر دفاع، فواد اوکتای معاون رئیس جمهور، برهان الدین توران و فخرالدین آلتون، اساساً شخصیت حزبی نیستند و حتی اگر بخواهند، نمی توانند نزد جامعه طرفدار آکپارتی، شهرت و اعتباری دست و پا کنند.
با توجه به خستگی و بی حالی اردوغان و اعلام این موضوع به شکل رسمی و شفاف، باید دید چنین مساله ای تا چه اندازه بر رویکرد سیاسی هواداران آکپارتی تاثیر خواهد گذاشت. نظرسنجی های روزهای آتی می تواند پاسخ روشنی به این سوال بدهد.
در پایان باید گفت، انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در 24 اردیبهشت ماه امسال، یک رقابت و مصاف سرنوشت ساز برای اردوغان و رقبای اوست و شواهد نشان می دهد که ترکیه در آستانه یک تحول سیاسی مهم قرار گرفته است.
