مقاله تحلیلی از الجزیره: آیا رای بعدی سازمان ملل می تواند جنگ اسرائیل علیه غزه را متوقف کند؟

بر اساس اخبار رسیده به الجزیره ، مالت پیش نویس قطعنامه جدیدی را با تمرکز بر کودکان غزه منتشر کرده است. آیا آمریکا آن را وتو خواهد کرد؟

به گزارش پایگاه خبری تجریش به نقل از الجزیره ؛ در حالیکه مرگ و ناامیدی بر غزه می بارد، مذاکرات پر تنش و دشوار در شورای امنیت سازمان ملل متحد  برای شکستن بن بستی که قدرتمندترین مرجع تصمیم گیری جهان را فلج کرده است،   ادامه دارد.

بر اساس اخبار رسیده به الجزیره ، ونسا فریزر، سفیر مالت در سازمان ملل، قطعنامه جدیدی را برای بررسی و رای بالقوه در میان اعضای شورا پخش کرده است، به امید اینکه در نهایت قطعنامه ای در مورد جنگ غزه ،پس از تلاش های ناموفق در یک ماه گذشته، تصویب شود. .

مالت یکی از 10 عضو منتخب شورا است و از سال 2022 صاحب قلم کودکان در درگیری‌های مسلحانه بوده است. این موقعیت به مالت این فرصت را می‌دهد تا در تلاش‌های شورای امنیت سازمان ملل برای حفاظت از کودکان در مناطق درگیری نقشی پیشرو داشته باشد. منابع دیپلماتیک به الجزیره گفته اند که این قطعنامه جدید با تمرکز بر کودکان تهیه شده است. به این امید که همه 15 عضو شورای امنیت بتوانند در مورد حمایت از کودکان در درگیری های جاری به توافق برسند.

روز جمعه، ادل خدر، مدیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یونیسف گفت: "حق کودکان برای زندگی و سلامتی انکار می شود." آژانس سازمان ملل در ادامه هشدار داد، که زندگی یک میلیون کودک در منطقه محاصره شده "به نخ آویزان است" زیرا خدمات بهداشتی کودکان در سراسر نوار غزه تقریباً از بین رفته است.

امیدی دوباره وجود دارد که در نهایت، شورای امنیت سازمان ملل به جنگ غزه پاسخ دهد. نه به این دلیل که تلاش‌های جدیدی برای یافتن زبان سازش که برای همه اعضای آن، از جمله ایالات متحده جذاب باشد،صورت گرفته است .  بلکه به این دلیل که تغییری در موضع خود آمریکا رخ داده و جو بایدن در 2 نوامبر برای اولین بار خواستار توقف بشردوستانه در جنگ اسرائیل شد.

ایالات متحده می گوید که فعالانه با اعضای منتخب - آلبانی، برزیل، اکوادور، گابن، غنا، ژاپن، مالت، موزامبیک، سوئیس و امارات تعامل دارد. این مهم است زیرا حق وتوی آمریکا یکی از دلایل شکست چندین قطعنامه قبلی شورا بوده است.

اما مثل همیشه، در شورا بر سر زبان و نگارش دقیق قطعنامه اختلافات زیادی وجود دارد. روسیه و چین قطعنامه ایالات متحده را که خواستار «مکث بشردوستانه» شده بود، وتو کرده اند. عبارتی که نشان می دهد این قطعنامه مشروط و با زمان محدود است. اکثر اعضای شورا می خواهند که این قطعنامه شامل کلمه "آتش بس" باشد. انتخاب یک کلمه واحد در قطعنامه - مکث یا آتش بس - به معنای بن بست در بدنه عالی سازمان ملل است که دارای اختیارات حفظ صلح و امنیت بین المللی است.

منابع به الجزیره گفتند، با قطعنامه مالت، یک سوال کلیدی که ممکن است برای بحث مطرح شود، مدت زمان توقف در جنگ است. گروه های بشردوستانه و حتی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفته اند مکث های چهار ساعته ای که اسرائیل با آن موافقت کرده است، در حال حاضر برای کاهش درد و رنج بشردوستانه کافی نیست. با این حال، مشخص نیست که آیا ایالات متحده با توقف هایی که چند روز طول می کشد موافقت خواهد کرد یا خیر.

با این حال، یک چیز نسبت به قطعنامه های قبلی تغییر کرده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد - که نماینده همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد است - نظر صریح خود را بیان کرده و خواستار آتش بس بشردوستانه شده است که در 27 اکتبر با 120 رای از 193 عضو به تصویب رسید. چنین قطعنامه ای الزام آور نیست، اما دارای وزن اخلاقی به عنوان بررسی فضای خلق و خوی جهان است.

چرا سازمان ملل با آتش بس در غزه موافقت نکرده است؟

پیش نویس قطعنامه های قبلی شورای امنیت سازمان ملل که خواستار آتش بس در غزه بود، شکست خورد. دو قطعنامه تهیه شده توسط روسیه رای کافی به دست نیاوردند و ایالات متحده در میان کشورهایی بود که به آنها رای منفی دادند. حتی قطعنامه پیشنهادی برزیل 12 رای از 15 کشور عضو را به دست آورد، ایالات متحده این پیش نویس را نیز وتو کرد. و روسیه و چین قطعنامه ای را که توسط ایالات متحده تهیه شده بود وتو نمودند.

در حالی که پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد - چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده - قدرت وتوی هر قطعنامه‌ای را دارند . اما با اینحال به طور منطقی نادر است. آمریکا و روسیه دو کشوری هستند که در گذشته بیشترین حق وتو را داشته اند. در سال های اخیر، ایالات متحده بیشتر از حق وتوی خود برای محافظت از متحد خود اسرائیل استفاده کرده است.

همیشه اینطور نبود. قبل از دهه 1970، ایالات متحده اغلب اجازه می داد قطعنامه هایی تصویب شود که اسرائیل آن را دوست نداشت.

در سال 1956، به همراه سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل به انتقاد از اسرائیل به دلیل عملیات نظامی در غزه در سال قبل آن رأی دادند. مصر در آن زمان غزه را تحت کنترل داشت.

آیا اسرائیل در صورت تصویب قطعنامه پایبند خواهد بود؟

اخیراً، در 23 دسامبر 2016، در آخرین روزهای دولت باراک اوباما، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 2334 را تصویب کرد.

این قطعنامه بار دیگر تاکید کرد که شهرک‌سازی‌های اسرائیل در فلسطین اشغالی از جمله بیت‌المقدس شرقی «هیچ اعتبار قانونی ندارد و طبق قوانین بین‌المللی نقض آشکار است». این سازمان افزود که شهرک سازی ها مانع بزرگی بر سر راه حل دو کشوری است. فشار قابل توجهی از سوی اسرائیل و داخل ایالات متحده برای وتوی دولت اوباما وجود داشت، اما در نهایت آنها رای ممتنع دادند. این قطعنامه با 14 رای به تصویب رسید.

در حالی که قطعنامه شورا، که همچنین خواستار اقدامات فوری برای جلوگیری از خشونت علیه غیرنظامیان است، "قانون بین المللی الزام آور" است، توسط اسرائیل نادیده گرفته شد.

اگر کشوری از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل سرپیچی کند چه اتفاقی می افتد؟

اگر قطعنامه شکسته شود، گام بعدی این است که شورا اقدام تنبیهی انجام دهد. این امر در یک قطعنامه پیگیری انجام می شود که به نقض رسیدگی می کند و خواستار اقدام می شود.

سازمان ملل در گذشته به تحریم کشورهای متخلف اقدام نموده است. با این حال، در سال‌های اخیر، روسیه و چین، اعضای دائمی، که مایل به تصویب تحریم‌های جدید شورای امنیت نیستند، مخالفت کرده‌اند.

بر اساس منشور سازمان ملل، شورا می تواند از این هم فراتر رفته و مجوز یک نیروی بین المللی را صادر کند. نمونه بارز آن در سال 1991 بود که یک اتحاد نظامی به رهبری ایالات متحده ایجاد شد تا تهاجم صدام حسین ،رهبر عراق، به کویت را معکوس کند.

مشکل در هر راه حل بالقوه، پیگیری است. عملاً هیچ شرایطی وجود ندارد که تحت آن دولت بایدن از قطعنامه تنبیهی که اقدام قهرآمیز علیه اسرائیل انجام دهد، حمایت کند.

در حال حاضر، تلاش‌هایی از سوی دولت ایالات متحده در حال انجام است تا اسرائیل را وادار به مهار عملیات نظامی خود و توقف کشتار غیرنظامیان کند. اما آنها کار نمی کنند.

اسرائیل در حال حاضر به هیچ وجه نگران پاسخگویی بر اساس قوانین بین المللی نیست. اسرائیل و ایالات متحده اساسنامه رم که دادگاه کیفری بین المللی (ICC) را ایجاد کرده است، امضا نکرده اند.

دادگاه تصریح نموده که صلاحیت رسیدگی به جنایات ارتکابی در درگیری غزه را دارد. نقض قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد و نقض قوانین بین المللی بشردوستانه، مانند هدف قرار دادن بیمارستان ها و بمباران بی رویه غیرنظامیان، می تواند بخشی از یک پرونده قانع کننده باشد.

اما حتی اگر دیوان کیفری بین‌المللی دست به اقدامی بزند، هیچ راهی وجود ندارد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل داوطلبانه خود را در دادگاه لاهه تسلیم کند. به همین ترتیب، ما ندیده‌ایم که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، زمانی که حکم دستگیری جنایات جنگی علیه او توسط دادگاه کیفری بین‌المللی در ماه مارس صادر شد، خود را به قضات دیوان بین‌المللی کیفری ارائه نماید.

همه اینها به این معنی نیست که شرایط در مقطع کنونی تغییر نخواهد کرد. و اگر قوانین بین المللی را نقض کنید، هیچ محدودیتی برای جنایات جنگی وجود ندارد. دیوان بین‌المللی کیفری و یک کمیسیون مستقل بین‌المللی تحقیق که در سال 2021 توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل تشکیل شد، در حال جمع‌آوری شواهدی در مورد مناقشه کنونی هستند. این در رکوردی برای دیدن جهان باقی خواهد ماند.

سازمان ملل تاکنون چه کرده است؟

اگر به تاریخ برگردیم، سازمان ملل متحد نیروهای حافظ صلح را برای مقابله با مسائل مربوط به اسرائیل ایجاد کرده است. این شامل نیروی اضطراری سازمان ملل متحد (UNEF) است که در سال 1956 نیروهای حافظ صلح بین المللی را در مرز بین مصر و اسرائیل مستقر کرد.

دو ماموریت دیگر تا به امروز همچنان در حال انجام است. نیروهای ناظر جدایی سازمان ملل (UNDOF) که در سال 1974 پس از توافق برای جدایی نیروهای اسرائیلی و سوریه در بلندی های جولان تأسیس شد. و نیز در سال 1978، نیروی موقت سازمان ملل متحد در لبنان (یونیفیل) برای تأیید خروج اسرائیل از لبنان و بازگرداندن صلح و امنیت بین المللی تشکیل شد.

این نیروها موظفند هرگونه تخلف را گزارش دهند، اوضاع را رصد کنند و حضوری آرام بخش داشته باشند.

با این حال، محدودیت هایی برای آنچه این نیروها می توانند از طریق برقراری صلح انجام دهند، وجود دارد. در حال حاضر هیچ آرامشی در خط مقدم بین لبنان و اسرائیل موسوم به خط آبی وجود ندارد و همچنین سال ها شدیدترین درگیری های بین حزب الله و نیروهای اسرائیلی بوده است. وضعیت بلندی‌های جولان نیز برای مدت طولانی از جمله در زمان جنگ سوریه بسیار متشنج باقیمانده است.

اما همه اینها تنها در صورتی مهم است که شورای امنیت سازمان ملل بتواند ابتدا بر سر یک قطعنامه به توافق برسد. سازمان در شرف آزمایش مجدد است.

James Bays

منبع: الجزیره