یادداشت اختصاصی
جمعآوری: محمدحسین اکبرزاده
شاید بتوان شورش روز شنبه شبهنظامیان واگنر علیه کرملین و پیشروی آنها به سوی مسکو را که درنهایت با توافق رهبر شورشیان با دولت روسیه پایان یافت، بزرگترین چالش ولادیمیر پوتین در بیش از دو دهه حکمرانی بر روسیه دانست.
اگرچه به نظر میرسد این شورش کوتاه با توافق مزبور به پایان رسیده، اما آسیبپذیری نیروهای دولتی روسیه را هویدا ساخت. زیرا سربازان گروه مزدور واگنر بی هیچ مقاومتی وارد شهر روستوف شدند و سپس توانستند صدها کیلومتر به سوی مسکو پیشروی کنند؛ آنهم در حالی که ارتش روسیه در تقلایی واقعی برای حفظ مسکو به سر میبرد.
عدم حضور و حمایت مردم بصورت قاطعانه از هر دو طرف دعوا نکته بسیار مهمی بود که شاید عامل عقب نشینی واگنر شد . حتی آنها هم فکر نمیکردند که جایگاه مردمی خوبی در مقابل پوتین ندارند . و خود پوتین هم شاید فکر نمیکرد که مردم بجای دفاع از مسکو به دنبال فرار و انبار کردن آذوقه باشند .
نکته دیگر این که، اگرچه ولادیمیر پوتین در بیانیهای که صبح شنبه بصورت ویدیویی منتشر شد شورشیان را «خائن» و «پیمانشکن» خواند و گفت که آنها را مجازات خواهد کرد، اما پس از حصول توافق با یوگنی پریگوژین، کرملین اعلام کرد
اعضای واگنر که در این شورش سهیم بودهاند را مورد پیگرد قانونی قرار نمیدهد و به آنهایی هم که در این شورش شرکت نداشتند، قراردادهایی از طرف وزارت دفاع روسیه پیشنهاد خواهد کرد.
قیام پریگوژین چه عواقبی برای پوتین دارد؟
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرمیلین هدف آقای پوتین از حصول چنین توافقی را «پرهیز از خونریزی و تقابل داخلی با نتایج غیرقابل پیشبینی» عنوان کرد. با این حال برخی کارشناسان معتقدند قضایای روز شنبه به تصویر «پرقدرت» پوتین خدشه وارد کرده است.
جان هربست، سفیر پیشین ایالات متحده در اوکراین میگوید: «در نتیجه این اقدامات، قدرت پوتین برای همیشه تنزل یافت.»
در ویدیویی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده نیز مردم هنگام خروج نیروهای واگنر از شهر روستوف آنها را تشویق میکنند. در این ویدیو همچنین برخی به سوی خودروی آقا پریگوژین میروند و تلاش میکنند با وی دست بدهند.
جیل دوگرتی، رئیس دفتر سابق سیانان در مسکو میگوید: «اگر جای پوتین بودم، حتما نسبت به مردمی که در زمان خروج شبهنظامیان واگنر از روستوف در خیابان بودند، احساس خطر میکردم. چرا مردم معمولی روسیه کسانی که میخواستند کودتا کنند را تشویق میکنند؟»
هر چند این حمایت ها بسیار اندک و ناچیز بود اما برای اقتدار پوتین ضربه زننده تلقی میگردد.
یوگنی پریگوژین خواستار برکناری سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه شده است. او که تا کنون بارها اقدامات آقای شویگو در تهاجم نظامی به اوکراین را مورد انتقاد قرار داده، روز جمعه نیروهای روسیه را به حمله به پایگاه شبهنظامیان واگنر و کشتن تعداد زیادی از این شبهنظامیان به دستور آقای شویگو متهم کرده بود. وزارت دفاع روسیه این حمله را تکذیب کرد.
نکته مهم تر آنکه روسیه ی که به عبارتی 6000 کلاهک اتمی دارد ، در دستان تعدد مافیای قدرت گیر افتاده و یک گروه از این مافیا میتواند ارکان اقتدار این کشور را به خطر بندازد .
مسکو چقدر خطر این شورش را جدی قلمداد کرد؟
همزمان با آغاز حرکت شبهنظامیان واگنر به سوی مسکو، مقامات پایتخت روسیه در مرز جنوبی این شهر چندین ایستبازرسی مستقر کردند. نیروهای نظامی روسیه با خودروهای زرهی و مسلسلهای سنگین در این ایستهای بازرسی حضور داشتند.
همچنین بنابر گزارش شبکه تلویزیون دولتی چچن، حدود سههزار سرباز چچنی صبح روز شنبه از میدان نبرد در اوکراین برای عزیمت به مسکو فراخوانده شدند.
کارکنان شهرداری مسکو نیز با هدف کند کردن پیشروی شبهنظامیان واگنر، خندقهایی را در بزرگراههای جنوبی این شهر کندند.
سرگی سوبیانین، شهردار مسکو به عنوان بخشی از تدابیر شدید امنیتی «ضد تروریسم» دولت، روز دوشنبه را در مسکو «غیرکاری» عنوان کرد. این اقدام حتی پس از عقبنشینی نیروهای واگنر نیز به قوت خود باقی ماند.
به گزارش پایگاه خبری تجریش