نرخ دلار که طی هفته‌های گذشته بر اثر برخی التهابات، فضاسازی‌ها و انتظارات روانی به ۶۰ هزار تومان هم رسیده بود، طی هفته روندی کاهشی داشت که این روند از غروب جمعه و با انتشار خبر توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط سیاسی تشدید شد و صبح شنبه به کانال ۴۴ هزار تومانی رسید.
بر این اساس فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی تداوم روند کاهشی دلار را پیش بینی می‌کنند و بازگشت دلار به کانال ۳۰ هزار تومان را با توجه به عوامل سیاسی و اقتصادی را دور از انتظار نمی‌دانند.
بانک مرکزی استفاده از منابع ارزی خود در چین و ترکیه را آغاز کرد
بر اساس شنیده‌ها متعاقب سفر رئیس جمهور به چین گشایش‌هایی در خصوص منابع ارزی ایران در چین رخ داده و بانک مرکزی علاوه بر استفاده از منابع ارزی خود در عراق، استفاده از منابع ارزی در چین را نیز آغاز کرده و هم اکنون بخش زیادی از تأمین ارز واردات خودرو و تقاضای واردات بخش خصوصی از طریق این منابع در حال انجام است. علاوه بر این بخشی از منابع ارزی در ترکیه نیز توسط بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفته است.
امیدها به احیای برجام تقویت شد
کارشناسان امضای توافق ایران و عربستان با میانجیگری چین، سفر گروسی به تهران و اظهاراتش پس از بازدیدها و عدم صدور قطعنامه جدید علیه ایران در نشست جدید شورای حکام را نشانه‌ای جدی و مثبت در خصوص روابط خارجی کشور قلمداد می‌کنند که حاکی از تغییرات جدی در سطح کلان روابط راهبردی بین المللی است و با افزایش سطح انتظارات مثبت نسبت به آینده روابط خارجی کشور می‌تواند به تداوم روند کاهشی نرخ ارز کمک کند.
همچنین با اعلام سید حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، آزادسازی ۵۰۰ میلیون دلار دیگر از پول‌های بلوکه شده ایران در عراق با موافقت آمریکایی‌ها در دستور کار قرار گرفته است.
به گفته حسینی در سفر اخیر وزیر امور خارجه عراق، اجازه پرداخت ۵۰۰ میلیون دلار از پول‌های ایران در بانکی‌های عراقی داده شد.
وی تصریح کرد: وزارت خارجه عراق به آمریکا اعلام کرده است که حدود ۱۸ میلیارد دلار به ایران بدهکار هستیم البته رئیس کل بانک مرکزی ایران رقم کمتری را اعلام کرده، و رقم ۱۰ میلیارد دلار در گذشته اعلام شده بود.
برخی تحلیلگران نرمش امریکایی‌ها در زمینه پرداخت بدهی عراق به ایران را ناشی از این می‌دانند که آنها نزدیکی ایران به چین و حل و فصل مسائل منطقه‌ای کشور را به ضرر خود می‌دانند و با این اقدام همزمان با توافق ایران و عربستان، تمایل خود به کاهش تنش‌ها با ایران را نشان داده‌اند. از سوی دیگر بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که از سرگیری روابط تهران-ریاض می‌تواند به معنای افزایش احتمال دستیابی به توافق احیای برجام، کاهش تنش‌ها و گشایش در فضای سیاست‌خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ باشد.
تحلیلگران همچنین بر این باورند که روابط تهران-ریاض تابعی از روابط تهران و واشنگتن است و ریاض بدون چراغ سبز آمریکا چنین تصمیمی اتخاذ نمی‌کرد.
در همین رابطه نور نیوز به نقل از جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات کاخ سفید گزارش داد که سعودی‌ها واشنگتن را در جریان مذاکرات با تهران قرار داده بودند.
این تحلیلگران همچنین تاکید می‌کنند که برداشت مقامات سعودی این است که ایران و آمریکا به سمت احیای برجام پیش می‌روند و به همین دلیل عربستان نیز تصمیم گرفته در چنین فضایی، تنش‌ها با تهران را کاهش دهد و خود را برای دوران پس از احیای برجام و آماده و فضای همکاری را تقویت کند.
کارشناسان مسائل سیاست‌خارجی تاکید دارند که ریاض با درس گرفتن از اشتباهات بزرگ خود پس از امضای قرار برجام در سال ۲۰۱۵ و به خصوص در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، به این نتیجه رسید که ایالات‌متحده اقدامی مستقیم علیه ایران انجام نخواهد داد و این ناامیدی از واشنگتن سبب شد تا عربستان به دنبال راهی برای کاهش تنش‌ها در منطقه با همسایه بزرگ شمالی خود باشد.
گشایش در روابط بانکی با کشورهای حاشیه خلیج فارس و افزایش عرضه درهم
شنیده‌ها از منابع موثق حاکی از آن است که گشایش در روابط بین بانکی با کشورهای حاشیه خلیج فارس و تسهیل عرضه منابع وسیع درهم از طریق امارات بخشی از نتایج از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان خواهد بود؛ به نظر می‌رسد سفر رئیس کل بانک مرکزی در آینده نزدیک به یکی از کشورهای منطقه در همین راستاست.
عصر دیروز هم مجیدرضا حریری؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق در صفحه توئیتر خود نوشت: "رفقا؛ هرچه دلار ذخیره کردید در بازار بریزید چرا که یکی از توافقات پکن سرازیر شدن درهم از طرف امارات است و از یکشنبه کلید خواهد خورد."
مجیدرضا حریری با بیان اینکه دستاوردهای سفر رئیس جمهوری به چین به‌زودی مشخص خواهد شد، اظهار کرد: بزرگ‌ترین مانع برای کنترل نرخ دلار، درهم بود که مسیر آن مسدود شده بود و با گشایش‌های انجام شده نرخ دلار کاهشی خواهد شد.
وی با بیان اینکه طی یک ساعت گذشته نرخ دلار ۲ هزار تومان کاهش پیدا کرده است، خاطرنشان کرد: از روز یکشنبه تبادلات درهم از سوی صرافی‌ها تسهیل می‌شود و در نتیجه نرخ دلار نیز روند کاهش را طی خواهد کرد.
حریری تاکید کرد: بخشی از افزایش نرخ دلار به دلیل جو روانی بوده است که با دسترسی به درهم، تأثیر روانی کاهش و نرخ آن نزولی خواهد شد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین عصر امروز متنی در صفحه شخصی خود منتشر کرد و برای کاهش قیمت دلار به ذخیره کنندگان آن هشدار داد.
حریری در این پیام نوشته است: «هرچه دلار ذخیره کردید بریزید بازار، یکی از توافقات پکن سرازیر شدن درهم از طرف امارات است و از یکشنبه کلید خواهد خورد.»
مدیریت عرضه و تقاضای ارز توسط بانک مرکزی
در کنار عوامل سیاسی، بانک مرکزی نیز در این مدت با استفاده از ابزار خود در زمینه مدیریت عرضه و تقاضای ارز نسبت به کاهش التهابات اقدام کرد. درخواست ۱۴ اختیار ویژه در حوزه ارز، تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای تأمین کالاهای اساسی و تجهیزات و مواد اولیه تولید، تأمین ارز مورد نیاز ۶۳ قلم نیاز خدماتی در شبکه رسمی ارز کشور، راه اندازی بازار مبادله ارز و طلا، رایزنی با شرکای اقتصادی منطقه‌ای در قالب دیپلماسی اقتصادی با همسایگان، تلاش برای رفع مسدودت منابع ارزی، اصلاح نرخ سود سپرده‌های بانکی، نرخ سازی و مداخله در بازار ارز، تطبیق سیاست‌های ارزی و تجاری و فعال سازی شبکه صرافی‌های کشور در جهت اجرای سیاست‌های بانک مرکزی که ماحصل این اقدامات با ریزش نرخ کاذب دلار و حرکت به سمت واقعی شدن نرخ نمودار شده است.
معامله ارز پتروشیمی توسط صرافی‌های تضامنی
با تصمیم بانک مرکزی صرافی‌های تضامنی امکان مبادله حواله‌های ارزی پتروشیمی‌ها و صادراتی‌ها را در مرکز مبادلات ارزی پیدا کردند و به این ترتیب ارز حاصل از صادرات شرکت‌های پتروشیمی اگر به صورت اسکناسی باشد، برای رفع تعهد ارزی باید در شعب بانک ملی ارائه می‌شود اما ارزهای حواله‌ای پتروشیمی که تاکنون در تالار حواله مرکز مبادلات ارزی معامله می‌شد، از این پس علاوه بر صرافی‌های بانک‌ها، صرافی‌های تضامنی هم می‌توانند از مرکز مبادلات ارزی، این حواله‌ها را خرید و فروش کنند.
این تصمیم با تعمیق بازار اسکناس و حواله ارز نقش مهمی در افزایش عرضه ارز صادراتی و کاهش فشار به بازار ارز داشت و یکی از دلایل مهم آغاز روند کاهشی نرخ ارز از ابتدای هفته گذشته بود.
دلار به کانال ۳۰ هزار تومان بازمی‌گردد
سلطانی‌زاده، عضو شورای‌عالی کانون صرافان گفت: امروز برخلاف روزهای گذشته در مقابل صرافی‌ها صفی برای خرید دلار نیست و دلار با ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری ندارد.
وی افزود: در ادامه کاهش قیمت ارز که از هفته گذشته شروع شده پس از توافق با عربستان شدت کاهش نرخ ارز در بازار شدت بیشتری یافته است و پیش‌بینی می‌شود این رود ادامه‌دار خواهد بود و دلار به کانال ۳۰ هزار تومان هم خواهد آمد.سلطانی‌زاده تاکید کرد: به مردم توصیه می‌کنیم توجه داشته باشند که کانال‌های تلگرامی به صورت کاذب نرخ‌های دلار را بالا نگه می‌دارند تا از این طریق جلوی ضرر بیشتر دلالان را بگیرند و دلار خود را با نرخ‌های بالا بفروشند.
نرخ‌هایی که در کانال‌های تلگرامی اعلام می‌شود معمولاً هزار تا ۲ هزار تومان بالاتر در حال نرخ‌سازی است.
