پوتین در نظر داشت اقتصاد اروپا و حتی جهان را به گروگان بگیرد در سال ۲۰۲۱ میلادی ۸۳ درصد گاز روسیه به اروپا صادر شد. مجموع صادرات جهانی روسیه به ۷میلیون بشکه نفت در روز و ۲۰۰ میلیارد متر مکعب گاز در سال حدود نیمی از درآمد فدرال روسیه را تشکیل داده بود. حتی مهمتر از آن صادرات کالاهای روسیه نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی داشت: اروپا برای ۴۶ درصد از کل عرضه گاز خود به روسیه متکی بود با سطوح وابستگی قابل مقایسه با سایر محصولات روسیه از جمله فلزات و کود.
پس از تهاجم پوتین به اوکراین آشکار شد که روسیه برای همیشه قدرت اقتصادی پیشین خود را در بازار جهانی از دست داده است. زمستان وحشتناک برای اروپا فرا نرسید و استفاده حداکثری پوتین از اهرم انرژی بدون هیچ گونه اتفاق خاصی سپری شد. همان گونه که در اکتبر گذشته به درستی پیش بینی کرده بودم بزرگترین قربانی بازی پوتین در زمینه گاز کشور روسیه بود. اهرم گاز طبیعی پوتین اکنون وجود ندارد، زیرا جهان و مهمتر از همه اروپا دیگر به گاز روسیه نیازی ندارند.
اروپا به دور از انجماد تا سرحد مرگ به سرعت منابع گاز جایگزین را با چرخش به سوی گاز طبیعی مایع جهانی «ال ان جی» تامین کرد. این شامل صادرات حدود ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز از ایالات متحده است که دو و نیم برابر بیش از صادرات گاز طبیعی مایع ایالات متحده به اروپا در دوره پیش از جنگ اوکراین است. همراه با افزایش عرضه از منابع تجدیدپذیر، هستهای و در مقطعی زغال سنگ این منابع جایگزین وابستگی اروپا به گاز روسیه را به ۹ درصد از کل واردات گاز کاهش داده اند. علاوه بر این، زمستان گرم اروپا نه تنها بدان معناست است که بدترین سناریو در مورد اروپا تحقق نیافت بلکه مخازن ذخیره کامل اروپا میتواند تا زمستان آینده نیز ظرفیت خود را حفظ کند. در ماه ژانویه، مخازن ذخیره سازی آلمان به میزان ۹۱ درصد پر بود که این میزان در سال گذشته ۵۴ درصد بوده است. این بدان معناست که اروپا در سال ۲۰۲۳میلادی به میزان قابل توجهی به گاز کمتری نسبت به سال ۲۰۲۲ میلادی نیاز خواهد داشت.
در حال حاضر این وضعیت تضمین شده برای اروپا وجود دارد که دست کم تا سال ۲۰۲۴ میلادی انرژی کافی را تامین کند و زمان کافی برای تامین انرژی جایگزین ارزانتر از جمله انرژیهای تجدید پذیر را در اختیار داشته باشد که تکمیل ۲۰۰ میلیارد متر مکعب اضافی در سال در ظرفیت صادرات گاز طبیعی مایع تا سال ۲۰۲۴ میلادی را شامل میشود و میزانی کافی برای جایگزینی کامل و دائمی ۲۰۰میلیارد متر مکعب در سال صادرات گاز روسیه خواهد بود.
علاوه بر این، روزهای گرانی انرژی در سطح جهانی در میان "فشارهای عرضه تحت تاثیر روسیه" برای همیشه به پایان رسیده است. علاوه بر تقاضای کمتر مورد انتظار اروپا برای گاز طبیعی مایع چین در حال دور شدن از گاز طبیعی مایع جهانی و حرکت به سوی منابع داخلی میباشد. همراه با عرضه سریع گاز طبیعی مایع جای تعجبی ندارد که بازار آتی گاز در حال حاضر قیمت گاز را ارزانتر از سطح قبل از جنگ برای سالهای آینده قیمت گذاری کند. از سوی دیگر، پوتین هیچ اهرم باقی مانده دیگری در اختیار ندارد و راهی برای جایگزینی مشتریان اصلی سابق خود نیز در پیش رو نمیبیند. او به سختی متوجه میشود که جایگزینی تامین کنندگان کالاهای غیرقابل اعتماد برای مصرف کنندگان بسیار آسانتر از یافتن بازارهای جدید برای تامین کنندگان است. پوتین در حال حاضر عملا هیچ سودی از فروش گاز عایدش نمیشود، زیرا فروش قبلی ۱۵۰ میلیارد مترمکعبی گاز لوله کشی به اروپا با ۱۶ میلیارد متر مکعب به چین جایگزین شده و تغییری در فروش جهانی گاز طبیعی مایع ایجاد کرده که به سختی برای پوشش هزینهها کافی میباشد...شرایط بغرنج اقتصادی روسیه به تدریج موجبات حذف روسیه از معادلات جهانی را به همراه خواهد داشت.
دکترسعیدخزائی